Việc chở trẻ em bằng ô tô không chỉ là chuyện “có chỗ ngồi” mà là vấn đề an toàn quan trọng cần được trang bị và thực hiện đúng cách. Nhiều quy định mới sắp có hiệu lực nhằm bảo vệ trẻ em – và dưới đây là những điều cha mẹ, người lái xe nên nắm rõ.

1. Vì sao cần sử dụng thiết bị an toàn cho trẻ em

Theo Luật Trật tự, An toàn giao thông đường bộ 2024 (Điều 10), khi chở trẻ em dưới 10 tuổi và chiều cao dưới 1,35 m trên ô tô, không được cho trẻ ngồi cùng hàng ghế với người lái (trừ trường hợp ô tô chỉ có một hàng ghế) và người lái xe phải sử dụng thiết bị an toàn phù hợp cho trẻ em. Quy định này bắt đầu có hiệu lực từ 1/1/2026.
Ghế trước trên ô tô là vị trí nguy hiểm nhất khi xảy ra va chạm hoặc phanh gấp vì khu vực này thường tiếp xúc trực tiếp với các nguy cơ hơn ghế sau.
Chính vì thế, việc lựa chọn, sử dụng đúng thiết bị an toàn cho trẻ em trong xe là một bước thiết yếu để giảm thiểu rủi ro chấn thương.

2. Các loại thiết bị an toàn phù hợp với trẻ em

Theo hướng dẫn của Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia, có các cấp độ thiết bị an toàn cho trẻ em trên ô tô như sau:

• Trẻ dưới 2 tuổi: sử dụng nôi (car-seat) hướng về phía sau xe (rear-facing). Việc này giúp khi có lực tác động từ phía trước, lực va chạm sẽ phân bố đều hơn vào lưng trẻ, giảm tối đa tác hại cho cơ thể còn yếu.
• Trẻ từ 2-6 tuổi: nên dùng ghế riêng cho trẻ em (child-car-seat) phù hợp với cân nặng/chiều cao.
• Trẻ khoảng 6-8 tuổi: nếu ghế trẻ em trở nên chật, nên chuyển sang ghế nâng (booster seat).
• Trẻ 8-10 tuổi: có thể chuyển sang sử dụng đệm nâng để dây an toàn người lớn phù hợp hơn với cơ thể trẻ.
  Nếu trẻ chưa đạt chiều cao khoảng 1,45 m thì vẫn nên tiếp tục sử dụng ghế nâng hoặc đệm nâng.

Ngoài ra, việc sử dụng thiết bị phù hợp còn ảnh hưởng đến việc xử phạt. Theo Nghị định 168/2024, nếu chở trẻ em dưới 10 tuổi và cao dưới 1,35 m ngồi cùng hàng ghế với người lái hoặc không sử dụng thiết bị an toàn phù hợp thì bị phạt từ 800.000 đến 1.000.000 đồng.

3. Ghế trẻ em đạt chuẩn: Tiêu chí lựa chọn và lắp đặt

Theo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 123:2024/BGTVT (có hiệu lực từ 1/1/2026) ban hành kèm theo Thông tư 48/2024/TT-BGTVT, thiết bị an toàn cho trẻ em trên ô tô gồm hai loại: hệ thống ghế trẻ em CRS (Child Restraint System) và hệ thống ghế nâng ECRS (Enhanced Child Restraint System).

3.1 Hệ CRS

Hệ thống ghế trẻ em CRS là tổ hợp các bộ phận bao gồm: ghế, dây đai, khóa an toàn, thiết bị điều chỉnh và các phụ kiện khác như nôi, tấm chắn va chạm; có khả năng lắp đặt chắc chắn lên ô tô

Chia theo nhóm cân nặng của trẻ:

• Nhóm 0: trẻ <10 kg.
• Nhóm 0+: trẻ <13 kg.
• Nhóm I: 9-18 kg.
• Nhóm II: 15-25 kg.
• Nhóm III: 22-36 kg.

3.2 Hệ ECRS 

Hệ thống ghế trẻ em nâng cao ECRS  gồm Hệ thống ghế trẻ em tích hợp ISOFIX toàn diện (i-Size) phù hợp để sử dụng ở mọi vị trí ghế ngồi i-Size của ô tô. Hệ thống ISOFIX toàn diện là hệ thống ISOFIX và dây buộc trên cùng (top-tether) hoặc chân đỡ (support-leg) để chống xoay Hệ thống ghế trẻ em, và Hệ thống ghế trẻ em tích hợp ISOFIX "dành cho xe đặc biệt".

ISOFIX là gì?

• Đó là hệ thống giữ cố định Thiết bị an toàn cho trẻ em lên ô tô bằng 2 neo cố định trên xe và 2 cơ cấu khóa tương ứng trên Thiết bị an toàn cho trẻ em kết hợp với cơ cấu chống xoay (lật) Thiết bị an toàn cho trẻ em.
• Hệ thống ghế trẻ em ISOFIX là hệ thống ghế trẻ em phù hợp để lắp đặt vào hệ thống neo ISOFIX trên xe.
• Với xe không có hệ thống neo ISOFIX, có thể sử dụng ghế trẻ em thông thường và cố định bằng dây an toàn có sẵn trên xe, miễn là đảm bảo ghế được lắp đúng cách theo hướng dẫn của nhà sản xuất.

3.3 Những tiêu chí ghi nhãn, chất lượng:

• Ghế trẻ em đạt chuẩn phải có nhãn thể hiện rõ: giới hạn cân nặng hoặc chiều cao phù hợp, hướng lắp (quay trước hay quay sau), cảnh báo an toàn.
• Hướng dẫn sử dụng bằng tiếng Việt để người dùng đảm bảo lắp và sử dụng đúng cách.
• Khóa và dây đai: khóa phải chặn thao tác sai, luôn đóng dù dây đai không căng; khu vực nút mở khóa phải màu đỏ. Chiều rộng tối thiểu dây đai tại điểm tiếp xúc trẻ em là 25 mm.
• Các bộ phận không được có cạnh sắc, không để lộ phần cứng có thể mài mòn dây đai.

4. Gợi ý cho cha mẹ – Thực hiện đúng và an toàn

• Luôn đặt trẻ ở hàng ghế sau khi điều kiện cho phép, đặc biệt nếu trẻ <10 tuổi và <1,35 m chiều cao.
• Chọn loại ghế phù hợp với tuổi, cân nặng và chiều cao trẻ, đồng thời phù hợp với xe của bạn (có ISOFIX hay không).
• Lắp đặt theo đúng hướng dẫn: nếu quay sau (rear-facing) thì đường dây và góc lắp đúng tiêu chuẩn để giảm lực tác động não và cổ trẻ khi có va chạm.
• Kiểm tra khóa, dây đai, khả năng cố định ghế trước mỗi chuyến đi. Một ghế lắp lỏng có thể mất hiệu quả nhiều lần.
• Khi trẻ lớn hơn, đừng vội bỏ ghế nâng hoặc đệm nâng cho đến khi chiều cao và cân nặng phù hợp với dây an toàn người lớn – vì dây thông thường dễ gây tổn thương nếu trẻ thấp hơn.
• Chuẩn bị trước tâm lý cho trẻ: khiến việc ngồi ghế riêng trở thành thói quen, không để trẻ ngồi lòng người lớn hoặc ngồi ghế trước vì rủi ro cao.
• Luôn cập nhật các quy định mới vì từ 1/1/2026 sẽ có nhiều điều chỉnh về thiết bị, vị trí ngồi và xử phạt.

5. Kết luận

An toàn cho trẻ em khi ngồi ô tô là sự kết hợp giữa luật lệ, thiết bị phù hợp, và người lớn thực hiện đúng. Việc trang bị đầy đủ ghế và phụ kiện phù hợp không chỉ tuân thủ quy định mà còn bảo vệ mạng sống và sức khỏe của trẻ — điều quan trọng nhất mỗi hành trình. Hãy đầu tư đúng ngay từ đầu để tạo hành trình an toàn, an tâm cho cả gia đình.