Hao xăng là hiện tượng xảy ra khi hiệu suất chuyển hóa nhiên liệu của xe bị giảm. Tình trạng này kéo dài có thể gây tốn kém chi phí nhiên liệu và ảnh hưởng đến động cơ xe máy. Vậy, các nguyên nhân gây hao xăng ở xe máy là gì?

1. Các nguyên nhân gây hao xăng ở xe máy

Một số nguyên nhân xe chạy hao xăng phổ biến có thể kể đến như:

1.1. Thiếu nước làm mát

Nước làm mát bị rò rỉ ra ngoài hoặc bị lọt vào bên trong buồng đốt sẽ làm hao hụt hoặc hết nước làm mát của động cơ. Thiếu nước làm mát sẽ làm động cơ bị nóng lên, giảm hiệu suất chuyển hóa năng lượng và có thể gây tốn xăng, giảm tuổi thọ của động cơ.

Thiếu nước làm mát gây ra tình trạng hao xăng (Nguồn: Sưu tầm)

1.2. Cảm biến nhiệt độ làm mát bị lỗi

Trên các dòng xe đời mới, tín hiệu của cảm biến nhiệt độ làm mát được ECU (Engine Control Unit) sử dụng để kiểm soát lượng nhiên liệu phun vào trong buồng đốt. Do đó, khi cảm biến bị lỗi, tín hiệu gửi về ECU bị sai lệch và làm cho ECU nhận định không đúng về nhiệt độ của hệ thống động cơ. Nếu nhiệt độ của động cơ thấp, ECU điều khiển sẽ phun lượng nhiên liệu nhiều hơn để làm nóng động cơ, từ đó gây ra tình trạng tiêu hao nhiên liệu nhiều hơn mức cần thiết. 

1.3. Bugi không đạt chất lượng

Bugi xe máy là bộ phận trong hệ thống đánh lửa giúp đốt cháy hỗn hợp không khí và nhiên liệu từ chế hòa khí đã được nạp sẵn vào trong buồng đốt. Nếu bugi xe máy quá cũ, bị hở hoặc dính muội than thì sẽ ảnh hưởng đến khả năng đánh lửa, khiến xe bị hao xăng do phải đề và nổ máy quá nhiều.

Bugi kém chất lượng gây ra tình trạng hao xăng ở xe máy (Nguồn: Sưu tầm)

1.4. Áp suất lốp thấp

Áp suất lốp quá thấp (lốp xe non hơi) sẽ làm tăng diện tích tiếp xúc giữa lốp xe với mặt đường khiến động cơ xe cần hoạt động nhiều hơn để di chuyển, gây ra hiện tượng hao xăng.

1.5. Không thay nhớt định kỳ

Không thay nhớt định kỳ là một trong các nguyên nhân gây hao xăng ở xe máy. Nhớt có công dụng chính là bôi trơn, làm mát, giảm mài mòn cũng như tăng tuổi thọ của động cơ xe máy. Vì thế, nếu không thay nhớt xe máy định kỳ thì chất lượng nhớt sẽ bị giảm khiến khả năng tản nhiệt kém, động cơ xe nóng lên, công suất giảm đi khiến tiêu hao nhiên liệu. 

1.6. Thói quen đi xe không đúng cách

Tăng tốc xe quá nhanh sau khi tạm dừng xe sẽ khiến nhiên liệu bị tiêu hao nhiều hơn. Do đó để tiết kiệm xăng, người lái nên vặn ga từ từ cho đến khi đạt tốc độ cần thiết. Điều này không chỉ giúp tiết kiệm nhiên liệu mà còn bảo vệ động cơ.

1.7. Tắc đường xả khí

Ống xả bị tắc khiến áp suất khí tăng lên làm cho động cơ phải hoạt động nhiều hơn để đẩy khí thải ra ngoài, dẫn đến tiêu thụ nhiên liệu cao hơn. 

1.8. Bó phanh, kẹt phanh

Phanh bị bó hoặc bị kẹt sẽ làm tăng ma sát giữa má phanh và may-ơ khiến động cơ vận hành khó khăn hơn, do đó sẽ tốn nhiều nhiên liệu hơn. 

1.9. Lọc gió động cơ chưa sạch

Lọc gió động cơ bị bám bẩn cũng là một trong các nguyên nhân gây hao xăng ở xe máy. Khi bộ phận lọc gió bị tắc thì không khí khó có thể đi qua, lượng khí lưu thông sẽ giảm, nhiên liệu không cháy hết và thoát qua hệ thống ống xả với khói đen. Để khắc phục tình trạng này, chủ xe nên vệ sinh lọc gió hoặc thay mới nếu cần thiết.

2. Cách kiểm tra và cách khắc phục xe máy bị hao xăng

- Quan sát màu khói thải ra từ pô xe: Chủ xe kiểm tra bằng cách dựng chân chống giữa, nổ máy và vặn ga, giữ khoảng ba giây rồi quan sát màu của khí thải. 

• Xe máy khi vận hành ổn định thường không nhìn thấy khói xe thoát ra từ ống xả. Lượng khí thải thoát ra không có màu nhờ việc đốt cháy nhiên liệu hiệu quả.
• Nếu khí thải xe máy màu đen, đây là dấu hiệu một phần xăng không được đốt hết trong quá trình vận hành gây ra hiện tượng hao xăng. Hiện tượng này có thể xuất phát từ các nguyên nhân kể trên như: thiếu nước làm mát, bó phanh, lọc gió bẩn,...  
• Trong trường hợp khói pô màu trắng, đặc thì xe máy bị hao xăng bởi nguyên nhân khác như: máy đã yếu hơi, động cơ bị hở piston, bạc lên nhớt,... Trường hợp này xe vẫn hao xăng nhưng ít hơn so với việc khói thải ra từ pô xe màu đen.

Kiểm tra xe máy bị hao xăng bằng cách quan sát màu khói thải ra từ bô xe (Nguồn: Sưu tầm)

- Đo lượng xăng tiêu thụ trên cùng một quãng đường: Người dùng tiến hành đo quãng đường di chuyển/lượng xăng tiêu thụ để xác định xe có hao xăng hay không. Việc đo đạc này cần thực hiện vài lần để có thể đưa ra so sánh chính xác.

- Quan sát bugi: Nếu tháo bugi ra thấy có màu đen ở phần chân chấu hoặc bị ướt thì tức là hòa khí xăng/gió đang thừa xăng và xe máy đang bị hao tốn nhiều nhiên liệu hơn mức thông thường. 

- Kiểm tra bình xăng con: Khi người dùng quan sát thấy bình xăng con không có đọng sương hoặc sờ vào có cảm giác lạnh thì có nghĩa là xe đang bị hao xăng. Bởi bình xăng con thừa xăng thì xăng sẽ bay hơi hút nhiệt của vỏ bình và làm hạ nhiệt khiến bình bị lạnh.

Sau khi đã kiểm tra và phát hiện các nguyên nhân gây hao xăng ở xe máy, người dùng nên vệ sinh hoặc thay mới những bộ phận đang gặp vấn đề hoặc đưa xe đến các trung tâm bảo hành, sửa chữa để kỹ thuật viên chuyên nghiệp kiểm tra và khắc phục kịp thời.

3. Một số kinh nghiệm điều khiển tránh hao xăng xe máy

• Đi đúng số, giữ tay ga đều: Nếu sử dụng xe số, người điều khiển nên đi đúng số với từng loại đường (Ví dụ: đường bằng phẳng đi xe ở số 3, số 4, đường dốc đi xe ở số 1, số 2). Nếu là xe ga, người lái xe nên đi đều ga, không nên tăng và hạ ga một cách đột ngột sẽ làm tiêu hao xăng.
• Chở đúng tải trọng quy định của nhà sản xuất: Người đi xe cần chú ý đến tải trọng tối đa cho phép của xe. Không chở người hoặc hàng hóa quá trọng tải khuyến cáo của nhà sản xuất, tránh để động cơ hoạt động quá công suất dẫn tới tình trạng hao tốn nhiên liệu.
• Khởi động xe đều đặn mỗi sáng: Trước khi vận hành, người lái xe nên khởi động và giữ ga trong thời gian 60 - 90 giây. Điều này giúp dầu được bơm lên động cơ và nhiên liệu cháy tốt hơn. Nếu người lái khởi động và di chuyển ngay thì các bộ phận chưa kịp bơm dầu, lượng xăng sẽ phun nhiều hơn nhưng bay hơi kém dẫn đến hiệu suất làm việc thấp và tiêu tốn nhiên liệu.
• Tắt máy xe khi dừng, đỗ quá lâu: Nếu dừng, đỗ quá lâu thì người lái nên có thói quen tắt máy xe. Trên thực tế, nếu nổ máy gần một phút, xe sẽ tiêu hao lượng nhiên liệu tương ứng 1km vận hành.
• Kiểm tra áp suất lốp xe: Lốp xe nên có áp suất vừa phải, áp suất lốp quá thấp sẽ gây hao xăng. Người lái xe nên có thói quen kiểm tra lốp trước khi sử dụng để đảm bảo áp suất luôn ổn định.
• Bảo hành, bảo dưỡng xe đều đặn: Chủ xe cần bảo dưỡng các bộ phận xe máy đều đặn theo định kỳ để khắc phục các trục trặc trong quá trình sử dụng phương tiện. Động cơ xe hoạt động hiệu quả sẽ giúp tiêu thụ xăng ít hơn. Mỗi 1.000 - 2.000 km, khách hàng phải thay nhớt và sau 4.000km phải thay dầu máy một lần.

Các nguyên nhân gây hao xăng ở xe máy đến từ nhiều lý do khác nhau. Vì vậy, người điều khiển xe cần chú ý quan sát các dấu hiệu để có cách khắc phục phù hợp, giúp tiết kiệm nhiên liệu khi vận hành xe.